ลักษณะทางภูมิประเทศ
จังหวัดปทุมธานีตั้งอยู่ในภาคกลางประมาณเส้นรุ้งที่ 14 องศาเหนือ
และเส้นแวง ที่ 100 องศาตะวันออก อยู่ เหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง 2.30 เมตร
มีเนื้อที่ประมาณ 1,525,856 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 953,660 ไร่
อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร 27.8 กิโลเมตรพื้นที่ส่วนใหญ่ของจังหวัดเป็นที่ราบลุ่มริมสองฝั่งแม่น้ำโดยมี
แม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่านใจกลางจังหวัดในเขตอำเภอเมืองปทุมธานีและอำเภอสามโคก
ทำให้พื้นที่ของจังหวัด ปทุมธานีถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วน
คือ ฝั่งตะวันตกของจังหวัดหรือบนฝั่งขวาของแม่น้ำเจ้าพระยาได้แก่
พื้นที่ใน เขตอำเภอลาดหลุมแก้วกับพื้นที่บางส่วนของอำเภอเมืองและอำเภอสามโคก
กับฝั่งตะวันออกของจังหวัด หรือ บนฝั่งซ้ายของแม่น้ำเจ้าพระยา ได้แก่
พื้นที่อำเภอเมืองบางส่วน อำเภอธัญบุรี อำเภอคลองหลวง อำเภอหนอง เสือ
อำเภอลำลูกกา และบางส่วนของอำเภอสามโคก
โดยปกติระดับน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาในฤดูฝนจะเพิ่มสูงขึ้นเฉลี่ยประมาณ 50 เซนติเมตร
ซึ่งทำให้เกิดภาวะ น้ำ ท่วมในบริเวณพื้นที่ราบริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นบริเวณกว้าง
และก่อให้เกิดปัญหาอุทกภัยในพื้นที่ฝั่งขวาของ แม่น้ำเจ้าพระยาสำหรับพื้นที่ทางฝั่งซ้าย
ของแม่น้ำเจ้าพระยานั้นเนื่องจากประกอบด้วยคลองซอยเป็นคลอง
ชลประทานจำนวนมากสามารถควบคุมจำนวนปริมาณน้ำได้ทำให้ปัญหาเกี่ยวกับอุทกภัยมีน้อยกว่า
ลักษณะทางภูมิอากาศ
จะแบ่งออกเป็น 3 ฤดู คือ
-ฤดูร้อน
ในประเทศไทย เริ่มตั้งกลางเดือนกุมภาพันธ์ไปจนถึงกลางเดือนพฤษภาคม
ในระยะนี้ลมฝ่ายใต้ตะวันออกเฉียง ใต้พัดปกคลุมประเทศไทย และดวงอาทิตย์กำลังเคลื่อนผ่าน
เส้นศูนย์ขึ้นไปทางซีกโลกภาคเหนือ ดังนั้นดินจะ สะสมความร้อนไว้และร้อนขึ้น
ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือมีกำลังอ่อนลงและค่อนข้างแปรปรวน
ทำให้อากาศ ร้อน อบอ้าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเดือนเมษายน
พายุฤดูร้อนเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เด่นชัดทาง ประเทศไทยตอนบน
-ฤดูฝน
เป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันตกพัดเข้ามาสู่ประเทศไทย ระยะเวลาประมาณ 5 เดือน
อากาศโดยทั่วไปจะชุ่มชื้น และมีฝนตกกระจายทั่วประเทศ
โดยฝนตกชุกในเดือนสิงหาคม-กันยายนหน้าฝนจะอยุ่ในช่วงเดือน มิถุนายนถึง ตุลาคม
-ฤดูหนาว
เป็นฤดูที่มีอากาศหนาวที่สุดในปี เริ่มตั้งแต่กลางเดือนตุลาคมไปจนถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์
ในระยะนี้ลมมรสุม ตะวันออกเฉียงเหนือได้พัดปกคลุมประเทศไทย ทำให้อุณหภูมิลดลงทั่วไป
อากาศจะหนาวเย็น ยกเว้นภาคใต้ ของประเทศไทยอุณหภูมิจะลดลงได้บ้างเป็นครั้งคราว
และจะมีฝนตกตามชายฝั่งทะเลตะวันออก ตั้งแต่สุราษฎร์ ธานีลงไปจนถึงจังหวัดปทุมธานี
ซึ่งตั้งอยู่ภาคกลางของประเทศไทยสภาพอากาศของจังหวัดก็คงเป็นแบบร้อนชื้น
เช่นเดียวกับพื้นที่ในจังหวัดภาคกลางของประเทศ